Bougie en Werking

Inleiding

De bougie is een van de belangrijkste onderdelen van het ontstekingssysteem, maar vaak toch een beetje onderschat, en ook mede daardoor soms verwaarloosd. Eigenlijk moet je eerst beginnen bij de ontstekingsinstallatie. Door de bobine (ontstekingsspoel) wordt een hoogspanning opgewekt van wel zo'n 10.000*12.000 volt, door deze hoogspanning springt er een vonk over tussen de elektroden van de bougie, deze vonk is nodig om het door de carburateur gemaakte gasmengsel in de cilinder te laten ontbranden.

De bougie van binnen

Simpel gezegd een metalen omhulsel met de schroefdraad, daarin een isolator van zeg maar porselein, en daar binnen de centrale elektrode. Wat gebeurt er nou precies in de bougie? De door de Bobine opgewekte hoogspanning wordt aangesloten op de aansluit*schroefdraad van de bougie, de hoogspanning wil langs de makkelijkste weg naar massa lopen, en kan dat eigenlijk alleen doen via deze centrale elektrode, waar hij aan het einde wel een sprongetje moet maken, en dat is het hem nu juist, want daardoor onstaat de door ons benodigde vonk. Als alles goed gaat tenminste, want er liggen een aantal gevaren op de loer voor ons vonkje.

• Het vooral vroeger beruchte "Pareltje", wat meestal veroorzaakt werd door het lood in de benzine, het loodpareltje maakte kortsluiting tussen de bougie elektroden en de vonk was weg, oplossing even het bougieborsteltje er langs halen. Komt nu bijna niet meer voor, omdat er geen loodhoudende benzine voor 2 takt*bromfietsen gebruikt wordt.

• Kortsluiting via de isolatorneus van een door olie en/of roet sterk vervuilde bougie.

• Een breuk in de isolator, ook dan onstaat er een kortsluiting met als resultaat geen vonk.

• Heel soms kan zelfs een splinternieuwe bougie het niet (meer) doen

De belangrijkste punten over de bougie

Een paar belangrijke punten over de bougie zijn:

• De elektrode afstand, die is voor onze Tomos 0,4*0,5 mm (voelermaatje, of nageldikte).
• De warmtegraad of warmtewaarde van de bougie.
• De algemene toestand van de bougie.

De elektrode afstand

Deze afstand moet men regelmatig, al naar gebruik van de brommer controleren, en afstellen op de juiste waarde. Wordt de afstand door slijtage te groot, dan is er meer spanning nodig om de vonk te laten overspringen, en dit geeft vooral bij het starten moeilijkheden, want de spanning blijft door een laag toerental van het vliegwiel gering. Is de elektrode afstand echter te klein, dan wordt ook de vonklengte te klein, waardoor het gasmengsel slechter ontstoken wordt.

De warmtegraad

Wat is het verschil tussen een warme en een koude bougie. Kort gezegd, bij een warme bougie gaat het deel van de warmte die de motor via de bougie aan de cilinder afstaat, via een langere weg dan bij een koude bougie, (dus de motor blijft daardoor wat warmer) Dit betekent bv. dat een alleen door rijwind gekoelde bromfiets een kouder type bougie nodig heeft, dan bv. een met geforceerde luchtkoeling aangedreven brommer zoals een Tomos, die dus een warmer type nodig heeft. In de praktijk gebeurt het heel vaak, dat ik in brommers een totaal verkeerd bougietype zie zitten, omdat men het type niet weet, die bougie toevallig nog had liggen, of dat de bromfietshandelaar zomaar wat gaf, omdat hij het ook niet wist.

Wat kan er nou gebeuren als je in je Tomos een verkeerde (te koude) bougie monteert? Nou hij zal niet echt niet stuk gaan of zo dat niet, maar deze motor is zoals je weet geforceerd gekoeld, dus hij wordt lekker gekoeld door een fris briesje van de ventilator, tevens doet de bougie ook zijn best om de warmte lekker vlot af te voeren.

Wat gebeurt er dus, de motor komt niet lekker op temperatuur en dat is in het algemeen niet goed voor een verbrandingsmotor. De bedrijfstemperatuur van de bougie bv. moet bij onze 2 taktjes zo ongeveer tussen de 400*800 graden C zitten. Blijft de temperatuur van de bougie (de zg. zelfreinigingstemperatuur) onder deze waarde dan zal deze gaan vervuilen door olie en roet aanslag. Wordt echter in bv. een rijwindgekoelde bromfietsmotor die een kouder type bougie gebruikt, een te warme bougie gedraaid, dan kan deze bougie te heet worden met als gevolg parelen en inbranden, en misschien wel (bv. bij wind mee) een oververhitte motor (vastloper). Je ziet wel dat het gevaar voor ons Tomos rijders, om een te koud type bougie te nemen, iets minder risicovol zal zijn dan bij het andere voorbeeld, maar motorslijtage door een te koud blijvende motor is ook niet alles.

De algemene toestand

De algemene toestand tenslotte, betreft vooral het niet beschadigd zijn, en dan met name de porceleinen isolator, het niet te sterk ingebrand zijn van de electroden, en het niet te veel vervuild zijn van de bougie.

Bougie aflezen

Een bougie aflezen betekent de kleur 'aflezen' van de elektrode. De kleur van de elektrode is afhankelijk wat het het benzine mengsel in de cilinder komt. Dit is handig omdat je kan bekijken of je wel de juiste mengverhouding van benzine en lucht hebt. Ook kan je bekijken of je wel de juiste hittegraad bougie gebruikt. Een bougie aflezen kan alleen met een nieuwe bougie omdat deze nog niet verkleurd is waardoor je geen valse kleur krijgt. Om een bougie af te kunnen lezen moet je 1 km op top rijden (dat is het juiste mengverhouding wat we willen hebben) en dan van top direct afremmen en de Tomos uitschakelen.

Nieuwe bougie	Dit is een brandschone bougie, zo komen ze uit de fabriek rollen.
Koffiebruin en schoon	Zo zien we ze graag. Zo moet je bougie eruit zien. Koffiebruin. Dit duid om een goed mengsel en goede onsteking! Je bougie moet er in grote lijnen zo uit zien!
Zwart en nat	Deze bougie laat ons zien dat de ontsteking misschien verkeerd staat. De ontsteking is niet in staat om al het mengsel te verbranden. Het kan ook zijn dat je te vet smeert (mengsmering).
bougie zwart	De bougie op deze foto laat ons zien dat het mengsel te rijk was, of de bougie te koud was. In het eerste geval moet er een kleinere sproeier in. Als de bougie te koud blijkt te zijn, moet er een warmere bougie in.
Wit	Een witte bougie duid erop dat het mengsel te arm is, de ontsteking te vroeg of de bougie te warm. In het eerste geval moet er een grotere sproeier in. Wanneer de ontsteking te vroeg staat, moet deze later gezet worden. Als de bougie te warm blijkt te zijn, moet er een koudere bougie in.
Electrode beschadigd	Deze foto laat ons zien dat de electrode ernstig beschadigd is. Dit kan erop duiden dat de motor te heet is geworden. De oorzaak hiervan kan een te arm mengsel zijn, een te hete bougie of een ontsteking die te vroeg staat.